Δυο σταρ του θεάτρου, ο Ίβο βαν Χόβε και η Ιζαμπέλ Ιπέρ, επιστρέφουν στη Στέγη. Τρεις μοναξιές πίσω από σχεδόν κλειστές πόρτες, τρεις ανθρώπινες αδυναμίες, τρεις τρόποι να ονειρεύεσαι μια διαφορετική ζωή. Πόσο απέχει η αλήθεια από την ψευδαίσθηση; Πόσο εύκολο είναι να αποδράσεις από τον Γυάλινο Κόσμο του Τενεσί Ουίλλιαμς. H διεθνής συμπαραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση καταλαμβάνει την Κεντρική Σκηνή στις 13 και 14 Νοεμβρίου σε σκηνοθεσία Ίβο βαν Χόβε.
«Στον Γυάλινο Κόσμο ανακάλυψα έναν κόσμο χωρίς ορατό ηρωισμό, έναν κόσμο που τον κατοικούν εύθραυστοι άνθρωποι. Οι ήρωες είναι γεμάτοι αμφιβολίες, ουλές και μυστικά» αναφέρει ο Ivo van Hove, που επιστρέφει στη Στέγη με το αριστούργημα του Tennessee Williams και προσφέρει στην Isabelle Huppert έναν από τους πιο θρυλικούς ρόλους του αμερικανικού ρεπερτορίου.
«Η σκηνή είναι μνήμη». Κατοικείται από τρία πρόσωπα: μια μητέρα, την Αμάντα, και τα δύο παιδιά της, τη Λόρα και τον Τομ. Η Αμάντα ακόμα φαντάζεται πως είναι μια ευγενής κυρία του Νότου. Ο Τομ φροντίζει την οικογένεια και πηγαίνει σινεμά με κάθε ευκαιρία. Η Λόρα περνάει ατέλειωτες ώρες με τα γυάλινα ζωάκια της.
To έργο διαδραματίζεται τη δεκαετία του ’30, κατά την άνοδο του φασισμού στην Ευρώπη. Όπως αναφέρει ο Ίβο Βαν Χόβε «Ο Τενεσί Ουίλλιαμς ως συγγραφέας έχει σαφή συνείδηση του ιστορικού φαινομένου. Ο ήρωάς του που θέλει να γίνει συγγραφέας έχει επίσης αυτή τη συνείδηση. Ξέρει ότι ο κόσμος σιγά-σιγά αποκτηνώνεται. Εξάλλου μοιάζει και με τον δικό μας. Αισθανόμαστε καθαρά μια όλο και μεγαλύτερη σκληρότητα. Δεν ακούμε πλέον σχεδόν καθόλου τις γνώμη των άλλων, εκφράζουμε τη δική μας άμεσα, αντιδρούμε αυτοστιγμεί, ενστικτωδώς, χωρίς δεύτερη σκέψη. Είναι επικίνδυνο. Ένας τέτοιος κόσμος, όπου η βία γίνεται τόσο εύκολη, όπου κανείς δεν καταλαβαίνει πλέον αληθινά τον άλλον, βρίσκεται πολύ κοντά στον πόλεμο».
Συντελεστές
- Σκηνοθεσία: Ivo Van Hove
- Παίζουν: Isabelle Huppert, Justine Bachelet, Cyril Guei, Antoine Reinartz
- Μετάφραση στα Γαλλικά: Isabelle Framchon
- Δραματουργία: Koen Tachelet
- Καλλιτεχνικός Συνεργάτης: Mathieu Dandreau
- Σκηνογραφία & Σχεδιασμός Φωτισμών: Jan Versweyveld
- Κοστούμια: An D’huys
- Μουσική: George Dhauw
- Δημιουργία: Odéon – Théâtre De L'europe, 6 Μαρτίου 2020
- Παραγωγή: Odéon – Théâtre De L’europe
- Συμπαραγωγή: Comédie De Clermont-Ferrand Scène Nationale, Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, Desingel (Αμβέρσα), Barbican (Λονδίνο)
- Με την υποστήριξη: Le Cercle De L’odéon
Ivo van Hove
Ο Ivo van Hove είναι καλλιτεχνικός διευθυντής του Toneelgroep Amsterdam από το 2001. Γεννημένος στο Βέλγιο το 1958, ξεκίνησε την καριέρα του ως θεατρικός σκηνοθέτης το 1981, με παραγωγές δικών του έργων (“Germs”, “Rumours”). Από το 1990 έως το 2000, ήταν καλλιτεχνικός διευθυντής του Het Zuidelijk Toneel. Από το 1998 έως το 2004, διεύθυνε το Holland Festival, παρουσιάζοντας κάθε χρόνο τη δική του επιλογή από τις διεθνείς παραγωγές θεάτρου, μουσικής, όπερας και χορού. Μέχρι το 2010 ήταν ένας από τους καλλιτεχνικούς υπεύθυνους του τομέα Δραματικής Τέχνης της Αμβέρσας.
Οι θεατρικές παραγωγές του Ivo van Hove έχουν παρουσιαστεί σε όλο τον κόσμο, από τη Νέα Υόρκη έως τη Μόσχα, το Παρίσι, το Μπουένος Άιρες και το Σίδνεϋ. Ανάμεσα στις πολυάριθμες άλλες βραβεύσεις του, περιλαμβάνονται δύο βραβεία Olivier και δύο Tony για το «Ψηλά απ’ τη γέφυρα», το ολλανδικό βραβείο για το σύνολο του έργου του, από κοινού με τον Jan Versweyveld, δύο βραβεία Obie για τα έργα “More Stately Mansions” και «Έντα Γκάμπλερ», το βραβείο Archangel στο Φεστιβάλ του Εδιμβούργου, το βραβείο του Κύκλου των Κριτικών στην Ολλανδία. Επίσης, έχει αναγορευτεί επίτιμος διδάκτορας από το Πανεπιστήμιο της Αμβέρσας, έχει τιμηθεί με το βραβείο Φλαμανδικού Πολιτισμού για τη συνολική πολιτιστική προσφορά του από την τοπική κυβέρνηση της Φλάνδρας, ενώ ο βασιλιάς Φίλιππος του Βελγίου τον αναγόρευσε Ταξιάρχη του Τάγματος του Στέμματος. Έχει επίσης αναγορευτεί Ιππότης του Τάγματος Τεχνών και Γραμμάτων της Γαλλίας.
Ο Ίβο βαν Χόβε πρωτοσυστήθηκε στο ελληνικό κοινό τον Απρίλιο του 2011 στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης όταν παρουσίασε τη διασκευή της περίφημης ταινίας του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν Σκηνές από έναν γάμο.
Tennessee Williams
Ο Τόμας Λανιέ Ουίλλιαμς γεννήθηκε στο Κολόμπους του Μισισιπή στις 26 Μαρτίου του 1911, δύο χρόνια μετά την αδελφή του, Ρόουζ. Η οικογένεια εγκαθίσταται στο Σαιντ-Λούις το 1918. Στα δεκαέξι του χρόνια, ο Ουίλλιαμς κερδίζει το τρίτο βραβείο ενός διαγωνισμού, για ένα δοκίμιό του που είχε δημοσιευτεί στο περιοδικό Smart Set. Ένα χρόνο αργότερα, δημοσιεύει το πρώτο του διήγημα στο περιοδικό Weired Tales. Το 1938 ο Ουίλλιαμς παίρνει το πτυχίο του από το Πανεπιστήμιο της Αϊόβα. Λίγο αργότερα κερδίζει το βραβείο του Group Theater για το έργο του Αμερικανικά Μπλουζ καθώς και μια υποτροφία της Ένωσης Αμερικανών Συγγραφέων και οικονομική υποστήριξη από το Ίδρυμα Rockefeller για το έργο Mάχη των Αγγέλων. Το 1944 ο Γυάλινος Κόσμος θριαμβεύει στο Σικάγο και στο Μπρόντγουέι. Στο έργο απονέμεται το βραβείο του καλύτερου έργου της σαιζόν, από τον Κύκλο Θεατρικών Κριτικών της Νέας Υόρκης. Ο Ουίλλιαμς μοιράζεται το copyright του έργου με τη μητέρα του, για να της εξασφαλίσει ένα τακτικό εισόδημα. Κατά τη διάρκεια των επόμενων οκτώ ετών, ανεβαίνουν τα έργα: Λεωφορείο ο Πόθος (βραβείο Pulitzer 1948), Καλοκαίρι και Καταχνιά, Τριαντάφυλλο στο Στήθος και Camino Real. Με την μεταφορά του Γυάλινου Κόσμου και του Λεωφορείο ο Πόθος στον κινηματογράφο το ’50 και το ’51, ο Ουίλλιαμς αποκτά παγκόσμια φήμη. Μέσα στα επόμενα 15 χρόνια η φήμη του μεγαλώνει διαρκώς. Μοιράζοντας τον χρόνο του ανάμεσα στο Kη Γουέστ, τη Νέα Ορλεάνη και τη Νέα Υόρκη, βλέπει πολλές παραγωγές των έργων στο Μπρόντγουέι αλλά και πολλές διασκευές των έργων του για τον κινηματογράφο, μεταξύ των οποίων τη Λυσσασμένη Γάτα (βραβείο Pulitzer 1955), το Ξαφνικά Πέρυσι το Καλοκαίρι, τον Ορφέα στον Άδη και τη Νύχτα της Ιγκουάνα. Ο Ουίλλιαμς πεθαίνει στις 24 Φεβρουαρίου του 1983 στη Νέα Υόρκη.
Ο Τόνι Κούσνερ για τον Γυάλινο Κόσμο
Στον Γυάλινο κόσμο η έντονη ευθραυστότητα των ηρώων έχει μεγάλη ισχύ. Η ισχύς αυτή εξαρτάται από την καλοσύνη του άλλου, από τον πόθο του να προστατεύσει αυτό το εύθραυστο πράγμα. Είναι μια παθητική ισχύς που ενεργοποιείται με την αγάπη.
Ο Τενεσί έχει μια συγκεκριμένη πρόθεση: την ομολογεί στα ημερολόγιά του, στα γράμματα και στα δοκίμιά του, την δείχνει στα θεατρικά του έργα, στα διηγήματα και στα ποιήματά του. Θέλει να προβάλει την ισχύ αυτής της έντονης ευθραυστότητας στο προσκήνιο του αμερικανικού θεάτρου, να την παρουσιάσει, να περιγράψει την ουσία της και να την καταστήσει αναγωρίσιμη ως θεμελιώδη ενέργεια της δυναμικής της ανθρώπινης ύπαρξης. Παρουσίασε όμως και τον αντίπαλο αυτής της ευθραυστότητας: τον οδοστρωτήρα της επιθετικής και ωμής βίας. Τη βία αυτή την είχε γνωρίσει ζώντας κοντά στον πατέρα του. Και αυτή ήταν και η μόνη ισχύς και δύναμη που αναγνώριζε η πατρίδα και η εποχή του. Ο Ουίλλιαμς γνώριζε «τη φυλή των όντων που βρίσκονται σε διαρκή φυγή». Ήθελε να γίνει η φωνή τους, αφρούρητος, ακόμα και σε μια μάχη σώμα με σώμα απέναντι σε αμείλικτες ιστορικές δυνάμεις. Την εποχή που εκείνος δούλευε τον Γυάλινο Κόσμο οι δυνάμεις αυτές κορυφώνονταν μέσα σε μια αποθέωση αγριότητας και βαρβαρότητας. Ακραιφνής ήταν η επιλογή του να γίνει πρωταθλητής της δύναμης της έντονης ευθραυστότητας. Το ίδιο ακραιφνής ήταν και η πίστη του στην ισχύ της τέχνης, αυτού του τόσο εύθραυστου πράγματος. Για τον Τενεσί τέχνη και ευθραυστότητα έχουν την ίδια φύση. Ο ίδιος ήταν κατά κάποιον τρόπο ένας αισθητιστής.
Τόνυ Κούσνερ (Εισαγωγή στον Γυάλινο Κόσμο, έκδοση για τα εκατό χρόνια από τη γέννηση του Τενεσί Ουίλλιαμς, Εκδόσεις New Directions, Νέα Υόρκη 2011 σελ.33-34)
